Một trong những điều nghiêm trọng nhất là những hành vi và thái độ coi thường những giá trị đạo đức và nhân bản mà người Việt đã học hỏi được trong môi trường sống tại quê nhà. Tại Thái Lan hành vi ăn cắp vặt, gian lận, nói dối… dường như đã trở thành những thứ được xem là cần thiết để sinh tồn trong môi trường sinh sống và làm việc đầy bất ổn và khó khăn.
Có một cô làm việc phục vụ quán rượu chia sẻ với tôi: “Làm quán mà không ăn gian là không sống nổi.” Việc “ăn gian” mà người bạn gái ấy đề cập tới có nhiều hình thức khác nhau. Có khi việc ăn gian là nhân viên phục vụ tính tiền khách hàng nhiều hơn thực tế và giữ phần dư cho riêng mình. Có khi việc ăn gian là lấy hàng của bàn này bán cho bàn kia để lấy tiền mà chủ quán không hề hay biết. Theo lý giải của họ thì nếu như không có những hành động này mà chỉ dựa vào lương căn bản và số tiền boa của khách hàng thì không đủ để sống.
Tuy nhiên, cũng vì số tiền boa từ khách hàng mà những người làm công việc phục vụ tại các quán rượu là những bạn nữ thường phải nói dối về tình trạng hôn nhân của mình. Biết rõ tâm lý của khách hàng nam là thích những cô gái đẹp chưa chồng, nên nhiều người mặc dầu đã lập gia đình, nhưng vẫn trả lời với khách là còn độc thân khi họ đặt câu hỏi. Tuy nhiên, nhiều cô gái không chỉ dừng lại ở việc nói dối với khách về tình trạng chồng con mà còn xây dựng những mối quan hệ vượt giới hạn để có được những thứ mình muốn. Điều này càng dễ xảy ra khi người đã lập gia đình không sống chung với nhau – một người làm việc tại Thái Lan, còn một người tiếp tục ở quê nhà.
Việc nói dối trở thành một thứ hiển nhiên và cần thiết trong đời sống của nhiều người lao động tại Thái Lan, và có khi nó dẫn đến những trường hợp mà không ai ngờ đó là sự thật.
Có một người trong cộng đồng lao động liên lạc và trình bày với tôi rằng, ở Bangkok có một cặp vợ chồng Công Giáo thuộc một Giáo Xứ lớn ở Hà Tĩnh. Hai vợ chồng này đang chung sống với một đàn ông người Thái Lan. Người phụ nữ sống với người đàn ông Thái như là vợ chồng và đã có con với ông ta. Đối với người đàn ông Việt Nam thì họ khai với ông chồng Thái rằng là anh trai nên ông ta không hề nghi ngờ gì. Cả ba người ở với nhau trong cùng một nhà. Khi người đàn ông Thái có ở nhà thì ông ta và người phụ nữ Việt là vợ chồng. Khi ông ấy vắng nhà thì hai người Việt Nam là vợ chồng.
Khi nghe về sự việc lạ kỳ này, tôi hỏi vậy cha xứ và gia đình của họ ở Việt Nam đã biết chuyện chưa thì được cho hay là mọi người đều đã biết chuyện. Tuy nhiên, họ không thể giải quyết được gì. Được biết vị quản xứ của Giáo Xứ nói trên là một người có tiếng nghiêm khắc với Giáo Dân. Nhưng một khi Giáo Dân đã “thoát” ra khỏi ranh giới của Giáo Xứ thì một vị Linh Mục có quyền lực tới đâu đi chăng nữa cũng không thể dễ dàng gây ảnh hưởng trên họ.
Trực trạng về xã hội Việt Nam cho thấy hiện tượng người Việt đi ra nước ngoài để mưu sinh sẽ ngày càng gia tăng. Tuy Thái Lan là một quốc gia không cho phép người Việt lao động một cách hợp pháp, nhưng vẫn có trên dưới 50.000 người đang làm việc tại đây, trong đó một số đáng kể là người Công Giáo.
Các Giáo Xứ tại Việt Nam, đặc biệt là các vùng thôn quê đã dần quen với cảnh người trong Giáo Xứ không chỉ đi làm ở các thành phố lớn trong nước, mà còn ra nước ngoài để sinh sống. Có người ở nước ngoài một vài năm rồi quay trở về. Nhưng số người ở nước ngoài thời gian 5 đến 10 năm, thậm chí lâu hơn ngày càng phổ biến. Chương trình đào tạo tâm linh vì thế cần phải chuẩn bị cho người Công Giáo, đặc biệt là người trẻ, có thể ra nước ngoài để sinh sống và làm việc trong một môi trường hoàn toàn tự lập.
Phẩm chất và hiệu quả của việc mục vụ Giáo Xứ trong thời đại mới không còn nằm ở việc Giáo Hội địa phương xây được cơ sở to lớn như thế nào, hay một bạn trẻ học giáo lý xong thuộc lòng được bao nhiêu kinh, nhưng ở cách sống đạo và giữ đạo của Giáo Dân khi hoàn cảnh bắt buộc họ phải rời xa quê hương, rời xa Giáo Xứ để đến một đất nước xa lạ. Ở đó họ phải thật sự nỗ lực để mưu sinh kiếm sống và phải phấn đấu để thể hiện Đức Tin và đạo đức của người Công Giáo giữa muôn vàn khó khăn và cạm bẫy.
Thực trạng của người di dân Công Giáo Việt Nam tại Thái Lan cho thấy còn có nhiều vấn đề cần phải suy nghĩ trong quá trình giáo dục và đào tạo tâm linh cho giới trẻ trong bối cảnh sống mới.
Lm. Anthony LÊ ĐỨC, Dòng Ngôi Lời
http://anthonysvd.blogspot.com/2018/
