Có một thầy giáo ở tỉnh Torino nước Ý được phân công đến dạy học cho những người tù trong suốt mùa đông. Để giảng bài, ông đứng giữa một căn phòng hình ống, chung quanh là tường cao trần trụi có rất nhiều những ô cửa sổ nhỏ gắn chấn song sắt. Mỗi ô cửa là một xà lim, bên trong là một khuôn mặt tù nhân hốc hác râu tóc bù xù và một ánh mắt hết sức dữ tợn của những kẻ phạm tội sát nhân, hoặc là đầy những ân hận dầy vò của những con người trót lỗi lầm… Thầy giáo cứ thế giảng bài, đi đi lại lại quanh phòng, còn học sinh thì áp sát cuốn vở vào song sắt mà hý hoáy ghi chép.
Trong đám tù có một người mang số 78 là chăm chỉ chuyên cần nhất. Anh nhìn xuống thầy giáo với đôi mắt cung kính mến phục. Anh còn trẻ, trước đây làm thợ mộc. Trong một lần bị oan ức, anh đã tức giận ném mạnh cái bào gỗ vào đâu tên chủ xưởng khiến hắn bị tử thương. Anh bị kết án 20 năm cấm cố. Chỉ trong ba tháng học mùa đông, người tù ấy đã biết đọc biết viết khá thông thạo…
Một hôm, bởi học vừa xong, anh đưa tay ra hiệu mời thầy giáo lại gần ô cửa sổ của anh. Anh buồn rầu báo tin rằng hôm sau anh sẽ phải chuyển đi trại giam khác. Anh ngỏ lời từ biệt và xin được hôn lên đôi bàn tay thầy giáo. Thuyết phục nài nỉ mãi, anh đã được toại nguyện. Người thầy khi rút tay lại thì thấy chúng đẫm nước mắt…
Thời gian thấm thoát trôi qua, chợt một hôm, thầy giáo ra mở cửa thì thấy một người lạ mặt quần áo nghèo túng, râu tóc đã bắt đầu muối tiêu. Người ấy nghẹn ngào tự giới thiệu: “Thầy ơi, tôi chính là người tù số 78 mà thầy đã dạy cho biết đọc biết viết trong một mùa đông cách đây 6 năm. Bây giờ thì tôi đã được mãn hạn tù, tôi đến xin thầy vui lòng nhận cho một vật nhỏ mà tự tay tôi đã làm ra trong tù, tôi chỉ thành tâm muốn biểu lộ lòng biết ơn vô hạn của tôi đối với thầy…”
Thầy giáo lại một lần nữa xúc động đỡ lấy món quà, ông nhận ra ngay đó là một chiếc bình mực làm bằng gỗ, trên mặt có khắc tỉ mỉ hình một quyển tập và một giòng chữ nắn nót trân trọng: BIẾT ƠN THẦY…
Trích “NHỮNG TẤM LÒNG CAO CẢ” của EDMONDO AMICIS
