Có người sống cả đời chỉ để làm một việc lợi ích thôi, như Lão Tử, đến và đi không tung tích, để lại độc nhất một quyển Đạo Đức Kinh giá trị vô cùng, há không phải là một đại thiền sư hay sao ?
Một vị sư thuyết pháp đã đặt câu hỏi: Có bao giờ trong cuộc sống bon chen vội vả hằng ngày, ta dừng lại vài phút và tự hỏi mình sinh ra đời để làm gì ? Phải chăng là để chạy theo sau đồng tiền, danh lợi, địa vị, tình yêu, sắc đẹp, của cải v.v… ? Để lập gia đình, sinh con đẻ cái nối dõi tông đường ? Để gây dựng một sự nghiệp ? Để tranh đấu cho một lý tưởng chính trị, kinh tế, xã hội v.v… ? Hay là chỉ để đơn giản đi làm kiếm ăn sống qua ngày như bao nhiêu người khác ? Để rồi một ngày kia nằm xuống và ra đi với hai bàn tay trắng ?
– Chúng ta hãy dừng lại vài phút để tự hỏi hay tự kiểm lại xem cuộc đời mình đang sống đây có ý nghĩa gì không ? Mình có hài lòng với những gì mình đang có và đang sống không ? Những cái đó có đem lại cho mình hạnh phúc hay không ? Hay mình chỉ làm một kẻ nô lệ, một người máy rô bốt, mặc cho xã hội vật chất lôi kéo và điều khiển ?
Ở đây không bàn đến những người vô thần vô đạo, chủ trương duy vật, sống chỉ để hưởng thụ, chết là hết. Ngay trong Phật Giáo, đa số cho rằng sinh ra ở đời là để tạo nghiệp và trả nghiệp, vay trả trả vay mãi mãi không ngừng. Quan niệm này đúng chứ không sai, đứng trên luật nhân quả thì mỗi khi ta cử động, nói năng hay suy nghĩ một chút, dù chỉ vài giây thôi cũng là tạo nghiệp, và như vậy thì đương nhiên sẽ gặp quả báo, tránh sao cho khỏi. Nhưng quan niệm này nếu không khéo thì có thể khiến cho người ta trở nên thụ động, gặp việc gì cũng đổ thừa tại nghiệp rồi ngồi yên chịu trận.
Cuộc đời đã lắm khổ đau, sao ta không tìm những quan niệm khác giúp ta lạc quan hơn trong cuộc sống ?
– Ta lấy vợ lấy chồng không phải để thỏa mãn tình cảm nhục dục hay lấp vá cô đơn, mà là để học sự thương yêu và sống chung hòa hợp.
– Ta sinh con đẻ cái không phải để tiếp nối giòng dõi hay để nhờ vả khi về già, mà là để chính ta tập học làm cha làm mẹ, tập thương yêu dạy dỗ giúp đỡ con cái.
– Ta làm quan không phải để ăn trên ngồi trốc, bóc lột của dân, mà là để học thương dân trị nước.
– Ta làm bác sĩ, nha sĩ, dược không phải để có nhiều tiền hay danh vọng, mà là để học cách giúp đỡ thương yêu bệnh nhân.
– Ta làm bác học, kỹ sư không phải để chế ra những vũ khí máy móc sát nhân hay nô lệ hóa con người, mà là để đóng góp xây dựng cho cuộc đời bớt khổ về vật chất.
– Ta có thể tiếp tục nói về từng nghề, nhưng tóm lại thì tất cả nghề nghiệp trong đời, từ cùng đinh hạ tiện cho đến quý phái sang trọng, không có nghề nào thực sự hơn nghề nào, vì nghề nào cũng có giá trị và cùng đóng góp cho sự tiến hóa của nhân loại, nếu như ta đứng trên quan niệm đời là một trường học tiến hóa.
NGUYỄN NINH THUẬN
