Mỗi dịp Tết về bên cạnh những niềm vui dào dạt thanh cao không thể kể xiết như gia đình dòng họ bạn bè quây quần chung quanh những bữa cơm gia đình thịnh soạn hơn ngày thường, rước ông bà về, trẻ em được quần áo mới và tiền lì xì… còn có thảm họa về người và của.
Theo số liệu báo cáo của Bộ Y tế, trong 8 ngày Tết, tính từ sáng 6.2 đến 14.2.2016, đã thực hiện khám, cấp cứu 43.787 lượt cho các nạn nhân tai nạn giao thông. Cả dịp Tết 2016 đã xảy ra hơn 5.100 trường hợp nhập viện vì đánh nhau, xô xát, tăng gấp hai lần so với Tết Ất Mùi, lý do chính là sử dụng rượu, bia khiến nảy sinh bạo lực. Độ u mê, xô bồ, man rợ của các lễ hội dân gian càng ngày càng tăng.
( Trích ) Những gì vừa xảy ra tại Hội Phết Hiền Quan, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ, khiến nhiều người khuyến cáo phải xem lại các lễ hội trong tháng Giêng Âm Lịch, đặc biệt là ở miền Bắc.
( Ảnh kèm theo của báo Tuổi Trẻ: cảnh cướp phết trong Hội Phết Hiền Quan ). Phết là một quả cầu được làm từ gốc tre. Vì phết được xem là vật đem lại may mắn nên Hội Phết là dịp mà những người dự hội giành với nhau để đoạt cho bằng được. Trong Tháng Giêng Âm Lịch, tại miền Bắc Việt Nam có hai nơi tổ chức Hội Phết là Bản Giản, huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc vào mùng 7 tháng Giêng Âm Lịch và xã Hiền Quan, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ, ngày 12 và 13 tháng Giêng Âm Lịch.
Năm nào các Hội Phết cũng hỗn loạn và năm nay, mức độ hỗn loạn ở Hội Phết Hiền Quan khiến nhiều người, kể cả dân chúng ở đây kinh hoàng. Thanh niên ở xã Hiền Quan chia làm nhiều nhóm, lao vào tấn công nhau bằng cả tay chân, lẫn gậy gộc. Một số kẻ chạy trên đầu đám đông để giành cho bằng được “may mắn.” Cho đến nay, chưa có thống kê chính thức về số người bị thương nhưng báo chí Việt Nam khẳng định là rất nhiều.
Trong khoảng hai thập niên vừa qua, tháng Giêng Âm Lịch, tháng của lễ hội dân gian, là thời điểm mà miền Bắc Việt Nam trở thành hỗn loạn vì rác rưởi của những đoàn người từ khắp nơi đổ về dự hội xả ra, vì trộm cắp, cướp giựt, lừa đảo. Đặc biệt là vì sự ái ngại khi càng ngày càng nhiều người nhận ra, các “lễ hội dân gian” đã trở thành dịp cho thấy sự u mê, man rợ trong đám đông càng ngày càng lớn. Dù có nhiều khuyến cáo về tác hại nhưng năm nay, lễ hội chém lợn ở làng Ném Thượng, phường Khắc Niệm, thành phố Bắc Ninh, vẫn được tổ chức. Hàng ngàn con người tiếp tục háo hức chờ đợi hai người đàn ông dùng dao bén chặt đứt cổ hai con heo sống rồi lao vào chấm máu tươi bôi lên mặt, lên người hoặc dùng các vật dụng khác để thấm máu rồi giữ lại để cầu may.
Hồi cuối tháng Giêng vừa qua, Ngân Hàng Nhà Nước Việt Nam tái khẳng định sẽ không in và phát hành các loại tiền có mệnh giá 500 đồng, 1.000 đồng và 2.000 đồng để phục vụ dịp Tết Bính Thân. Trong khoảng hai thập niên vừa qua, tại miền Bắc Việt Nam có một phong trào, đó là đổi tiền lẻ để rải khắp các đình, đền, chùa, miếu cầu may. Tuy phong trào này chỉ phổ biến ở miền Bắc nhưng vì nhu cầu “hối lộ thần thánh” quá lớn, mỗi năm, ngân hàng phải chi hàng trăm tỷ đồng để in tiền lẻ. Sau đó phải chi thêm cả tỷ đồng nữa để kiểm, đếm, gom mớ tiền lẻ khổng lồ đó đem cất vào kho, ít năm sau phải tổ chức hủy vì tiền lẻ không có chỗ trong sinh hoạt hàng ngày. Vào thời điểm vừa kể, một phó thống đốc Ngân Hàng Nhà Nước Việt Nam khẳng định: nếu in tiền lẻ chỉ nhằm thỏa mãn nhu cầu “hối lộ thần thánh” trong dịp Tết thì đó rõ ràng là một sự lãng phí không thể chấp nhận được.
Tuy nhiên, từ Tết đến nay, các đình, đền, chùa, miếu ở miền Bắc Việt Nam vẫn ngập tiền lẻ. Báo chí Việt Nam kể rằng, hôm 17.2.2016, tức mùng 10 tháng Giêng Âm Lịch, ngày đầu tiên của Lễ Hội Yên Tử diễn ra trên núi Yên Tử, thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh, tuy ban tổ chức kêu gọi khản giọng qua loa rằng đừng thắp quá nhiều nhang vì khói sẽ làm người khác ngộp, đừng dùng tiền chà xát vào chùa Đồng nhưng khu vực Yên Tử vẫn mù mịt khói và đám đông vẫn xô đẩy nhau để lấn tới, dùng đủ thứ mài vào chùa Đồng để lấy hên, trong đó có không ít kẻ là viên chức, đeo phù hiệu “khách mời.” Dù cấu trúc của chùa Đồng rất khít song đa số khách hành hương vẫn tìm đủ cách nhét tiền… lẻ vào các khe để “hối lộ thần thánh…”
Mỗi năm, tại Việt Nam có khoảng 8,000 lễ hội dân gian. Khoảng hai phần ba diễn ra trong tháng Giêng Âm Lịch và chủ yếu là ở miền Bắc Việt Nam. Cuối năm ngoái, Bộ Văn Hóa-Thể Thao-Du Lịch xác nhận, nhiều lễ hội không còn phù hợp, có biểu hiện lợi dụng lễ hội để trục lợi. Một số lễ hội có biểu hiện mê tín, bạo lực, truyền bá các hành vi tội ác, … cần hạn chế và chấn chỉnh. Chưa rõ chính quyền sẽ “chấn chỉnh” thế nào nhưng nhiều người khẳng định, sở dĩ các lễ hội tại Việt Nam càng ngày càng u mê, xô bồ và man rợ vì những viên chức Việt Nam dẫn đầu trong việc cầu may ở mọi nơi, đồng thời cố tình tạo “nét riêng” nhằm tăng “tính hấp dẫn” để thu hút thiên hạ đến dự hội, mở rộng cơ hội tìm thêm nguồn thu của địa phương. ( G.Đ. )
Muốn thực sự canh tân đất nước, người Nhật đã sáng suốt và can đảm bỏ hẳn truyền thống ăn mừng năm mới theo âm lịch bắt chước Tầu. Lễ mừng năm mới của Nhật Bản ( shōgatsu 正月 ) kể từ năm 1873 đã theo lịch Gregorian vào ngày đầu tiên của năm dương lịch. Đây cũng là một nguyên nhân khiến cho nước Nhật trở nên phú cường. Đất nước rất ít tài nguyên thiên nhiên, dân chúng phải siêng năng cần cù làm việc để sản xuất ra hàng hóa có số lượng cao và phẩm chất tốt bán ra khắp thế giới. Các hợp đồng sản xuất hàng công nghiệp đều dựa theo Tây Lịch, không có lý do gì mà đang làm bỗng cắt ngang để công nhân về quê mừng Tết cả tháng khiến hợp đồng bị đình trệ. Không có lý do gì mà đang trong năm học, trường học phải đóng cửa mấy tuần lễ cho học sinh ở nhà, phụ huynh cũng phải ở nhà trông con không đi làm được. Sau 1975, có một thời gian Việt Nam muốn chứng tỏ với thế giới là không còn lệ thuộc Tầu, nên đã ăn Tết sớm hay muộn hơn Tầu một ngày dựa theo các bài khảo cứu công phu của các giáo sư tiến sĩ !
Ở Tây Phương người ta chỉ mừng năm mới đúng có một ngày, sang ngày mồng 2 tháng 1 là tất cả trường học cơ quan đã hoạt động lại bình thường. Vì thế không có cảnh ùn tắc và tai nạn giao thông về quê ăn Tết, không sa đà vào ăn nhậu, la cà bài bạc, lễ hội liên miên kéo theo nhiều tệ nạn như ở Việt Nam. Có lạ lùng không, những người thân quen mới ngồi ăn nhậu chung với nhau vào dịp Tết, rượu vào lời ra khiến cho lao vào đâm chém nhau như quân thù. Người Việt hải ngoại đâu có được nghỉ làm hay nghỉ học vào dịp Tết đâu, cố gắng lắm họ mới có thể đi Nhà Thờ hay Chùa một vài giờ mà thôi. Mùa Tết ở Việt Nam cũng là mùa đông ở Mỹ. Thời tiết lạnh lẽo, bão tuyết triền miên, người bản xứ ít có nhu cầu ra ngoài chưng diện khiến cho các tiệm Nail ế ẩm, những người hành nghề Nail thường có thời gian hơn để về quê hương ăn Tết.
Kitô Hữu Việt Nam có tập quán rất tốt vào dịp ngày đầu năm thường đi Nhà Thờ, thăm viếng mộ phần và cầu nguyện cho ông bà tổ tiên, tham gia các chuyến cứu trợ người nghèo. Khi Đạo làm cho ta sống thanh cao hơn thì mới thực sự là Tin Mừng. Đây cũng là một lý do khiến cho ta phải tích cực hơn nữa trong việc Loan Báo Tin Mừng cho chính người Việt Nam mình.
NGUYỄN TRUNG
