Trong chiến tranh thế giới thứ hai, có một người đã âm thầm chịu nguy hiểm tánh mạng, hết lần này đến lần khác liều mình để cứu hơn tám trăm người xa lạ, mà không một lần nói ra và cũng không chịu nhận mình là anh hùng. Đó là tay đua xe đạp đường trường nổi tiếng của Ý, ông Gino Bartali ( 1914 – 2000 ).
Sinh ra trong một gia đình nghèo khó ở Ý, ông Gino theo đạo Công Giáo và hết lòng tin tưởng Chúa Giêsu, suốt cuộc đời mình ông luôn cố gắng sống theo lời Chúa dạy. Ông có tài đua xe đạp, và đã nhiều lần đoạt giải quán quân Ý.
Khi Chiến Tranh Thế Giới thứ hai bùng nổ, chủ nghĩa Phát-xít của Adolf Hitler phát triển mạnh, từ Đức lan sang Ý. Benito Mussolini là Thủ tướng Ý lúc bấy giờ, cũng là lãnh đạo tối cao của đảng Phát-xít Ý. Mussolini theo tư tưởng của Hitler, muốn dân tộc Ý cũng thuộc vào hàng cao cấp, nên rất o bế các vận động viên có khả năng đoạt huy chương vàng quốc tế, để đem lại vinh dự cho quốc gia, trong số đó có ông Gino Bartali.
Năm 1943, khi quân đội Đức thắng lớn ở Châu Âu, Hitler điều quân vào đóng ở hai miền Trung và Bắc nước Ý, rồi bắt đầu ra lệnh vây bắt người Do Thái ở đây, bắt được là toàn bộ giết hết bất kể già trẻ, gái trai. Cho đến thời điểm đó, Hitler đã tàn sát trên một triệu người Do Thái ở Đức.
Trước sự tàn sát quá dã man này, Giáo Hội Công Giáo không thể làm ngơ. Mặc dù khác đạo, nhưng các Linh Mục Công Giáo đều cố gắng hết sức để cứu người Do Thái. Đức Tổng Giám Mục Giáo Phận Florencia, ông Elia Dalla Costa, bí mật cho in giấy tờ giả, thay đổi tên họ và quốc tịch của những người Do Thái để biến họ thành người Ý. Nhưng họ sống rải rác khắp nơi trên nước Ý, làm sao đưa giấy tờ giả đến cho họ mà không bị quân Hitler phát giác ?
Đức Tổng Giám Mục Elia Costa liền gọi ông Bartali đến, và nhờ ông làm người đưa thư, đem các giấy tờ giả này đến cho các gia đình người Do Thái. Ông Bartali liền vui vẻ nhận lời, dù rằng mỗi chuyến đi là một lần nguy hiểm tánh mạng, nếu chẳng may bị phát giác bị bắt, thì ông sẽ lập tức bị xử tử ! Không những thế, mà cả gia đình ông cũng sẽ bị xử chết theo !
Nhưng nhờ là một tay đua nổi tiếng và còn là người được Mussolini sủng ái, nên ông Bartali đã không bị nghi ngờ. Ông nhét giấy tờ vào trong tay lái và khung xe đạp, và đạp xe đi khắp nơi giả bộ như đang tập luyện cho giải đua sắp tới. Mỗi khi bị dừng tại trạm khám xét, ông yêu cầu không phá chiếc xe của ông vì nó cần được lắp ráp đặc biệt để chạy nhanh hơn.
Cứ như vậy hết ngày này qua ngày khác, ông Bartali đã âm thầm đem giấy tờ giả đến cho từng gia đình, cứu được sinh mạng của hơn 800 người Do Thái.
Thế nhưng cả cuộc đời ông, ông không bao giờ hé răng nói cho ai biết ngoài con trai của mình. Khi ông Bartali đã rất già và chế độ Phát xít Hitler đã sụp đổ từ lâu, con trai ông muốn đem câu chuyện ra kể, thì ông vẫn gạt đi, và nói với con rằng: “Việc tốt là để làm, không phải để kể. Huy chương cao đẹp nhất là huy chương mà chúng ta có thể đeo trong tâm hồn, chứ không phải là thứ mà chúng ta đeo trên ve áo !”
Chỉ mới khoảng vài năm trước đây, sau khi ông Bartali đã qua đời được gần mười năm, qua lời kể của nhiều gia đình Do Thái rằng họ đã được cứu như thế nào, thì người ta mới biết đến hành động dũng cảm phi thường và lòng nhân ái vô biên của ông Bartali.
Khi các gia đình này tìm đến con trai của ông Bartali để tạ ơn và vinh danh ân nhân, thì con trai ông đã nói: “Cha chúng tôi không nhận lời tôn vinh ông ấy là anh hùng đâu. Ông ấy dặn kỹ tôi rằng: Con phải nhớ cha không phải là anh hùng, cha chỉ là một người đua xe bình thường. Khi mình làm việc tốt mà mình đem ra kể lể để được khen thưởng hay được người đời ca tụng, thì là mình đã lợi dụng sự khốn khó hay tai họa của người khác để kiếm lợi cho bản thân. Những người anh hùng thật sự là những người đã phải chịu những mất mát to lớn về tinh thần và xác thịt, chứ không phải là người có chút máu liều như cha đâu !”
Bản phỏng dịch của NGOC NHI NGUYEN
